به نقل از سایت فلزات آنلاین، سرمایه‌های انسانی در حقیقت عامل بیشترین ارزش افزوده هر بنگاه اقتصادی هستند، زیرا این نیروها قادر خواهند بود یک بنگاه بزرگ اقتصادی با بیشترین ارزش افزوده ممکن ایجاد کنند. علاوه بر این، نیروی انسانی دارای توانایی‌هایی همچون خلق ثروت، ایجاد خلاقیت، برتری اقتصادی، دانش، تکنولوژی و غیره هستند. در صنعت فولاد نیز به‌دلیل سنگینی فضای رقابت میان شرکت‌های تولیدکننده، نیروی انسانی اهمیتی دو چندان می‌یابد. امروزه نه فقط صنعت فولاد، بلکه تمامی صنایع باید برای بقا در بازارهای جهانی، به نیروهای انسانی و نیازهای آن‌ها توجه کنند و بیش از گذشته بها دهند. این موارد همواره در شرکت فولاد مبارکه به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد در کشور و یکی از شرکت‌های پیشرو در زمینه محصولات فولادی خاص، در دستور کار قرار گرفته است. چرا که سرمایه‌های فولاد مبارکه بر پایه سرمایه‌های انسانی شکل گرفته است. توجه به نیروهای انسانی در فولاد مبارکه، حفظ، رشد و تعالی آن‌ها طی سال‌های گذشته باعث شده است تا فولاد مبارکه نه تنها بازارهای ایران، بلکه بازارهای بین‌المللی را در زمینه محصولات فولادی فتح کند.

صنعت فولاد از صنایع زیربنایی و حیاتی کشور است و نقش بزرگی در توسعه همه‌جانبه کشور ایفا می‌کند. نگاه رو به جلو و توسعه‌ای به این صنعت در سندهای توسعه کلان کشور همچون سند توسعه چشم‌انداز 1404 نیز تاییدکننده همین موضوع است. سئوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که برای نیل به این اهداف مهم چه عواملی اثرگذار بوده و از بین این عوامل کدام یک قابلیت تاثیر بیشتری را دارا هستند؟ در پاسخ به این سئوال باید گفت که عوامل اقتصادی، فناوری، اجتماعی، سیاسی، قانونی، نوآوری و سرمایه‌های انسانی از مهم‌ترین این عوامل هستند که در بین آن‌ها نقش سرمایه‌های انسانی به دلایلی که برشمرده خواهد شد، بسیار زیاد است و کشور را قادر به اصلاح و جبران کمبودهای سایر حوزه‌ها نیز خواهد کرد.

سرمایه‌های انسانی بازیگران بی‌بدیل عرصه‌های مختلف

سرمایه‌های انسانی به دلیل ویژگی‌هایی همچون تجدیدناپذیری، پیچیدگی، تغییرپذیری، چندوجهی بودن، قابلیت سازگاری و غیره، تفاوت اساسی با سایر عوامل تاثیرگذار بر رشد و پیشرفت صنعت فولاد دارند. به دلیل همین تفاوت‌ها و قابلیت تاثیرگذاری غیر قابل پیش‌بینی آن‌ها است که لقب برازنده سرمایه انسانی را به آن‌ها نسبت داده‌اند. علاوه بر این، تجربه بازیگران برتر در عرصه صنعت فولاد نشان‌دهنده این است که در شرایط حساس، همین سرمایه‌های انسانی عامل برتری یا عقب افتادن برخی صنایع فولادی از دیگر شرکت‌ها شده‌اند. چنین تجربیاتی در عرصه‌های کلان‌تر همچون صنعت، کشور، منطقه و دنیا نیز قابل مشاهده است. برای بررسی عمیق‌تر موضوع و ریشه‌یابی دلایل بروز این تجربیات می‌توان نقش سرمایه‌های انسانی در زمینه‌سازی بسترهای موفقیت و پیشرفت را به تفکیک مورد بررسی قرار داد.

سرمایه‌های انسانی عامل برتری اقتصادی

سرمایه‌های انسانی به‌دلیل تاثیرگذاری مستقیم بر دستاوردهای مختلف فعالیت یا توسعه بنگاه‌های اقتصادی، نقش مهمی را در موفقیت آن‌ها بازی می‌کنند. از جمله این که سرمایه‌های انسانی با اِعمال توان ذهنی و عملیاتی خود بر هزینه‌ها، درآمدها، پیامدها و زنجیره تامین و عرضه یک بنگاه اقتصادی، موجب رشد یا نزول بهره‌وری آن می‌شوند. به همین دلیل می‌توان عنوان کرد که امروزه از مهم‌ترین ارزیابی‌ها برای ارزش‌گذاری یک بنگاه، ارزیابی سرمایه‌های فکری آن محسوب می‌شود که سرمایه‌های انسانی نیز از همین دسته سرمایه‌ها هستند و عامل مهمی در تفاوت ارزش بنگاه‌های اقتصادی مختلف با منابع فیزیکی یکسان به‌شمار می‌روند. بدیهی است که برخورداری از چنین ارزشی زمینه‌ساز به‌وجود آمدن تبعات مثبت فراوانی از جمله جلب نظر سرمایه‌گذاران، مشتریان و تامین‌کنندگان مختلف به سازمان و در نتیجه شکل‌گیری موفقیت اقتصادی آن خواهد شد.

سرمایه‌های انسانی عامل موفقیت اجتماعی

سازمان‌ها به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان نهاده‌های اجتماعی، از سویی، با ایجاد رونق در عرصه‌های مختلف قادر به تولید، رشد و توسعه سرمایه‌های عظیم اجتماعی هستند و از سوی دیگر، با توجه به تاثیرگذاری بالقوه زیاد نیروهای اثرگذار اجتماعی بر سازمان‌ها، نگاه جامعه و نهادهای آن به یک صنعت یا سازمان می‌تواند در موفقیت آن بسیار تاثیرگذار باشد. سرمایه‌های انسانی به‌عنوان فصل مشترک سازمان و جامعه، از طریق انتقال دغدغه‌ها و انتظارات جامعه به سازمان و برنامه‌ریزی و تلاش برای رفع این دغدغه‌ها و نیز برآورده کردن این نیازها می‌توانند نقشی بی‌بدیل در افزایش سرمایه اجتماعی سازمان و تبدیل آن به بازیگری مفید در این عرصه ایفا کنند. این مهم برای صنعت فولاد که همواره متهم به ایجاد تبعات نامطلوب برای نهاده‌های اصلی جامعه همچون محیط زیست آن است، اهمیتی دو چندان می‌یابد.

نقش آفرینی سرمایه‌های انسانی در پاسداشت منابع حیاتی کشور

با توجه به محدودیت منابع مختلف در سراسر دنیا ـ که کشور ما نیز از آن مستثنی نیست ـ نقش سرمایه‌های انسانی به‌عنوان برنامه‌ریزان و عملگران صنعت فولاد می‌تواند در این زمینه حیاتی باشد. برنامه‌ریزی در زمینه افزایش بهره‌وری در مصرف نهاده‌های کمیابی چون آب، انرژی و مواد اولیه، که از مهم‌ترین مصارف صنعت فولاد نیز هستند، از جمله تاثیرات مهم آن‌ها است. همچنین حفظ و حراست از منابع کمیاب محیط زیستی ـ از جمله برنامه‌ریزی مناسب در حفاظت از آب و هوا و منابع زیستی کشور  ـ می‌تواند جایگاه صنعت فولاد را که از دیرباز متهم به فعالیت نامناسب در این عرصه‌ها بوده است در دیدگاه جامعه بهبود ببخشد و سرمایه اجتماعی آن را ارتقا دهد.

سرمایه انسانی، مهم‌ترین نقش‌آفرینان در تمامی عرصه‌ها

در عرصه‌های استراتژی، دانش، فناوری و نوآوری، سرمایه انسانی مهم‌ترین نقش‌آفرینان محسوب می‌شود. برخورداری از استراتژی صحیح برای پیشرفت و فناوری مناسب از جمله مهم‌ترین دغدغه‌های فعالان صنعت فولاد به‌شمار می‌رود و در همین حال ارتقای تکنولوژی می‌تواند تاثیرات بسیار مهمی بر همه عوامل دیگر داشته باشد. در این میان، سرمایه‌های انسانی در ضمن آن که با توانایی‌های خود، بسترساز استفاده از تکنولوژی‌های جدید وارداتی هستند، با نوآوری و خلق دانش، ایجادکننده بالقوه تکنولوژی‌های جدید نیز هستند. در همین حال، از مهم‌ترین دلایل بی‌بدیل بودن سرمایه‌های اجتماعی، توان نامحدود آن‌ها در عرصه نوآوری است که بنا بر این دلیل، به هیچ عنوان قابل کپی‌برداری نیستند و می‌توانند فراهم‌کننده بستر ایجاد مزیت رقابتی پایدار برای صنعت فولاد کشور باشند. مصادیق جهانی بسیاری از شرکت‌های موفقی که تنها دارایی آن‌ها حقوق مالکیت فناوری‌ها یا اختراعات است نیز همواره این موضوع را اثبات می‌کند.

این مقوله، بیش از پیش نقش خانواده‌ها و مراکز آموزشی و پرورشی کشور را در توسعه نسلی خلاق از طریق بهبود یا حتی بازنگری شیوه‌های تربیتی و آموزشی نسل‌های آینده روشن می‌سازد. همچنین اهمیت نقش‌آفرینی نهادهای آموزشی فنی و عالی کشور در توسعه صنعت فولاد نیز به همین دلیل است. علاوه بر این، باید در همین راستا، ضرورت توجه روز افزون به خلق، کسب و به اشتراک‌گذاری دانش نیز مورد توجه قرار گیرد.

سرمایه‌های انسانی، بسترساز رشد معنوی و اخلاق در سازمان

معنویت و اخلاق از مهم‌ترین موضوعات مورد توجه سازمان‌های امروز است. تجربه ایجاد آسیب‌های مختلف حاصل از فعالیت‌های غیر اخلاقی سازمان‌ها برای جامعه موجب شده است که این موضوع بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. در کشور ما نیز که صاحب سرمایه‌های عظیم معنوی و اخلاقی حاصل از آموزه‌های اسلامی، الگوهای تاریخی و اجتماعی است، توجه به این موضوع، می‌تواند به‌عنوان یکی از زمینه‌های کسب مزیت رقابتی پایدار، موجب موفقیت روزافزون همه صنایع و به ویژه صنعت فولاد شود. یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند موجب ایجاد تفاوت سرمایه‌های انسانی با سایر انواع سرمایه باشد نیز همین موضوع معنویت و اخلاق است. برخورداری از منابع انسانی فرهیخته و دارای ظرفیت معنوی مناسب می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد، رشد و ارتقای سرمایه‌های عظیم اجتماعی در عرصه ملی و جهانی برای صنعت فولاد شود.

لزوم توجه به پرورش سرمایه‌های انسانی

با توجه به مطالب بیان‌شده، می‌توان نتیجه‌گیری گرفت که سرمایه‌های انسانی در کنار ارزش‌آفرینی برای سازمان‌ها، می‌توانند به‌عنوان زمینه‌ساز بروز سایر قابلیت‌ها در سازمان نیز مورد توجه قرار گیرند. این مهم لزوم توجه به پرورش سرمایه‌های انسانی را بیش از پیش روشن می‌سازد. به همین دلیل توجه به بهبود و حتی در موارد لزوم بازنگری شیوه‌های آموزش و پرورش این سرمایه‌ها قبل از پیوستن به صنعت فولاد با ایجاد مشارکت دوجانبه بین صنعت و نظام آموزش و پرورش کشور در همه مقاطع، حیاتی است. همچنین توجه مناسب به آموزش و توسعه کارکنان پس از ورود به سازمان‌ها نیز بسیار مهم تلقی شده و از مهم‌ترین دلایل ایجاد مزیت برای شرکت‌های برتر داخلی و خارجی به‌شمار می‌آید.

توجه به شایسته‌سالاری در فرآیند جذب سازمان‌ها

شایستگی جزئی اساسی از مفهوم سرمایه انسانی است و در کشور تنها در صورتی قادر به استفاده از عنوان سرمایه‌های انسانی برای کارکنان خود خواهیم بود که طی فرآیند جذب نیروی انسانی، در همه زمینه‌ها به شایسته‌سالاری توجه کنیم. از مهم‌ترین این عرصه‌ها در کشور، جذب شایسته‌ترین‌ها برای ورود به صنعت فولاد است. این موضوع علاوه بر افزایش سرمایه‌های بالقوه فکری زمینه‌ساز کاهش هزینه‌های بعدی، که ناشی از برخوردار نبودن نیروهای جذب شده از پتانسیل‌های لازم است، می‌شود، موجب رشد قابلیت نوآوری و توسعه سازمان‌ها نیز خواهد شد.

طراحی نظام‌های مناسب نگهداری برای کارکنان

سرمایه به توجه و نگهداری نیاز دارد. سرمایه‌های انسانی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. بنابراین طراحی نظام‌های حفظ نیروی انسانی مناسب در عرصه صنعت فولاد می‌تواند موجبات رشد روز افزون این صنعت را که نتیجه افزایش تلاش، اشتیاق و شایستگی کارکنان خواهد بود، بیش از پیش فراهم آورد. در این میان باید نقش نهادهای خدمت‌دهنده در این عرصه به کارکنان نیز شاهد برخی بهبود‌ها باشد. از جمله این نهادها صندوق‌های تامین و بازنشستگی کارکنان است که با فعالیت بهتر می‌توانند هر گونه دغدغه نامطلوب کارکنان را از بین ببرند و موجب ارزش افزایی روزافزون آن‌ها شوند که همین امر در نهایت منجر به سودآوری بیشتر نهادهای ذکرشده نیز خواهد شد.

سخن پایانی

در پایان یک بار دیگر یادآوری می‌شود که سرمایه‌های انسانی تنها سرمایه‌های غیر قابل نسخه‌برداری سازمان‌ها هستند و لزوم توجه بیش از پیش به رشد و بالندگی همه جانبه آن‌ها می‌تواند در آینده‌ای نه‌چندان دور، موجب رشد و بالندگی صنعت فولاد به‌عنوان یکی از ارکان رشد کشور باشد. تمامی موارد یادشده در شرکت فولاد مبارکه به‌عنوان اصول و ارزش‌های والای نیروی انسانی، سرلوحه تمامی فعالیت‌های شرکت قرار گرفته است و شرکت فولاد مبارکه با این اصول طی سال‌های گذشته توانست خود را به یکی از بزرگ‌ترین بنگاه‌های اقتصادی در سطح کشور مطرح سازد.

بارگذاری پرونده‌ها